Fındıq ağacı ölkəmizdə geniş şəkildə yetişdirilən çoxillik bitki növlərindən biridir. Fındıq meyvəsi qida tərkibinin zəngin olması və insan orqanizminə faydalılığı ilə seçilir. Həmçinin sənayedə geniş istifadəliliyi baxımdan fındıq yerli və beynəlxalq bazarda kifayət qədər gəlir qazandıran meyvələrdəndir. Bəs gəlin görək, fermerlər fındıq bağlarında sağlam, bol və keyfiyyətli məhsul əldə etmək üçün nələrə diqqət yetirməlidir?

Fındıq Bitkisinin Yetişdirilməsi

Fındıq bitkisinin yetişdirilməsi ting seçimindən tutmuş, torpağın hazırlanması, əkin, suvarılma, gübrələmə, dərmanlama və məhsul yığılması proqramlarını əhatə edir. Ən çox satılan Fındıq ağacı çeşidimizdirimizə ətraflı baxın.

Fındıq Ağacının Əkilməsi

Fındıq bitkisi toxumla, kök pöhrələri, calaq və daldırma üsulu ilə çoxaldılır. Ölkəmizdə fındıq bağlarının salınması üçün ən səmərəli üsul bitkinin kök pöhrələri və daldırma üsulu ilə artırılmasıdır. Fındıq ağacından çıxan pöhrələri istifadə etmək mümkündür ki, onlar köklü formada çıxarılaraq tingliyə köçürülür. Fındıq tinglərinin əkininə adətən payız mövsümündə, xüsusilə oktyabr və noyabr aylarında başlanılır. Qışı həddindən artıq soyuq keçən bölgələrdə isə əkin yazda yəni mart və aprel aylarında aparılır. Əkindən öncə torpağı dərindən işləmək və üzvi gübrə ilə zənginləşdirmək tövsiyə olunur. Həmçinin sahənin alaq otlarından təmizlənməsi də vacibdir. 

Fındıq tingləri üçün hazırlanan əkin çuxurunun 60 sm enində və 60 sm dərinliyində olması məqsədəuyğundur. Tinglər gövdəsi torpaq səviyyəsinə çatacaq formada əkilir. Əkindən sonra köklərin və ümumilikdə bitkinin daha yaxşı inkişafı üçün bol suvarma aparılır. Tinglər arasında 4-6 metr məsafənin saxlanması məsləhət görülür. Bu, torpağın münbitliyi, ağacın inkişafı və məhsul yığımının asanlığı üçün vacibdir. Əkin prosesi başa çatdıqdan sonra bitkini xəstəlik və zərərvericilərdən qorumaq üçün müvafiq pestisidlərin tətbiqi həyata keçirilir.

Fındıq Ağacı Hansı İqlimdə Yetişir?

Fındıq ağacı əsasən rütubətli və mülayim iqlimin hakim olduğu bölgələrdə yetişdirilir. Orta illik temperaturun 13°-16°C arasında olması fındıq bitkisi üçün optimal şərait hesab olunur. İllik yağıntı miqdarının 750 mm-dən çox olmaması və bu yağıntıların aylar üzrə bərabər paylanması vacibdir. Fındıq bitkisi çiçəkləmə və tozlanma proseslərini qış aylarında tamamladığı üçün bu mərhələdə temperaturun aşağı olması tələb olunur. Fındıq bitkisi rütubətə meyilli olduğu üçün iyun-iyul aylarında havanın nisbi rütubətinin 60%-dən aşağı düşməməsi məhsuldarlığa müsbət təsir göstərəcəkdir.

Fındıq Ağacı Hansı Torpaqda Yetişir?

Fındıq bitkisi üzvi maddələrlə zəngin, gilli, humuslu, allüvial, keçirici torpaqlarda daha yaxşı inkişaf edir. Ağacın düzgün inkişafı üçün pH səviyyəsinin 6-6,5 aralığında olması məqsədəuyğundur. Turşuluq səviyyəsi yüksək olan torpaqlarda ehtiyac olan miqdarda əhəngləmə aparılaraq fındıq bitkisini yetişdirmək olar.

Fındıq Ağacı Neçə İlə Bar Verir?

Əkindən sonra 2-5 il ərzində fındıq ağacı ilk barını verməyə başlayır. Fındıq ağacının tam yetişməsi və maksimum məhsuldarlığa çatması bir qədər uzun müddəti əhatələyə bilər. Ümumilikdə fındıq ağacları 7-8 ilə tam şəkildə yetişir və bar verməyə hazır olur. Yetişmə prosesi başa çatdıqdan sonra fındıq ağacları hər il müntəzəm və ardıcıl olaraq bar verməyə başlayır.

Fındıq Bağlarında Suvarma

Fındıq ağaclarının çiçəkləmə və meyvə əmələgəlmə dövrlərində suya olan tələbatı artır. Düzgün suvarma nəticəsində bitkinin stresə düşməsinin, həmçinin məhsul və keyfiyyət itkisinin qarşısı alınır. Fındıq bağlarında əsasən damlama suvarma və ya çiləmə üsulu ilə suvarma üsullarına üstünlük verilir. Damlama suvarma suyu birbaşa bitkinin kök nahiyəsinə çatdırmaqla suya qənaət etməyə kömək edir. Çiləmə üsulu ilə suvarma suyu bərabər paylanmanı və torpağın nəmlənməsini təmin edir. Suvarma zamanı və suyun keyfiyyəti də böyük əhəmiyyət kəsb edir. Beləliklə, duzlu və ya çirklənmiş suvarma suyundan istifadə edilməməli, mümkün qədər təmiz və duzsuz suya üstünlük verilməlidir. 

Qumlu, gilli-qumlu və çınqıllı torpaqlarda suvarma kiçik normalarla və tez-tez aparılmalıdır. Qrunt suları torpaq səthinə yaxın olan yerlərdə isə suvarmaların sayı azaldılır.

Fındıq bağlarında tinglərin əkilməsindən sonra köklərin yaxşı inkişaf etməsi üçün ilk bir-iki il ərzində bağlar tez-tez suvarılır. Meyvələrin formalaşması və məhsul yığımı dövründə fındıq ağacının suya tələbatı artır. Yay aylarında fındıq ağacı həftədə bir dəfə və ya 7-10 gün fasilə ilə suvarılmalıdır. Fındıq ağacının istirahət dövründə su ehtiyacı azalır.